Nadat we ’s avonds zijn aangekomen in onze haven in Balikpapan na een weinig enerverende reis van het kantoor van Arsari naar de luchthaven van Jakarta, stap ik hier in de bedrijfsspeedboot in Oost-Kalimantan. Loyal Udin, onze bootoperator, heeft op me staan wachten om me s’nachts 20 kilometer verderop naar de Balikpapan Baai te brengen naar ons kamp. De afgelopen weken was meer dan druk en ik kijk er naar uit om terug te gaan naar mijn houten huis in het boskamp, waar inspiratie en ideeën zo veel makkelijker komen dan in de stedelijke jungles, de luidruchtige luchthavens en de vermoeiende ontmoetingen.
De twee buitenboordmotoren beginnen te brullen en duwen de voorsteven van de boot uit het water. 8 uur ‘s avonds, geen maan, en een zee die zelden zo glad is als vanavond. Achter mij zijn de heldere lichten van de stad Balikpapan en een enorme flikkerende kaars die boven op de koolwaterstofkraakinstallatie staat van de enorme olieraffinaderij van Pertamina en die haar licht ver verspreid over de hele omgeving.
Terwijl we uit de stad wegvaren passeren we veel grote boten die in de Baai van Balikpapan liggen verankerd. Hun talrijke lichten weerspiegelen op het water, wachtend om te worden geladen met olie, gas, kolen, palmolie en hout, die Kalimantans niet-duurzame schatten naar verre plaatsen vervoeren waar mensen geen idee hebben van waar hun licht, energie en materialen oorspronkelijk vandaan komen.
Terwijl de stad en de boten langzaam in de verte achter ons verdwijnen, passeren we veel en helder verlichte industrieën, en hier worden kolen en palmolie in boten geladen. We laten het Kariangau-industriegebied langs de oostkant van de Baai van Balikpapan achter ons en nu wordt het langzaam donker. Soms passeren we een klein vissersdorpje op houten palen met hun kleine lichten weerspiegeld zijn in het water, dat vanavond zo glad als spiegel is. Nadat we die dorpen hebben gepasseerd , zien we alleen nog de lichten van een paar mensen die in hun kleine houten kano’s op het water vissen en ons door hun kleine fakkels bewust maken van hun aanwezigheid. Langzaam laten we alle tekens van beschaving achter en de sterren en de Melkweg beginnen de lucht helderder te schilderen.
Ver weg zien we de flitsen van bliksem, maar we horen geen gedonder terwijl we onder het sterrenlicht varen. Het geluid van de motoren lijkt op een of andere manier te verdwijnen en het wordt een bijna rustgevend eentonig, bijna hypnotiserende hum, terwijl de boot voorzichtig over het water glijdt. Duizenden kleine vissen springen uit het water en weerspiegelen het enkele licht van onze boot in plotselinge zilveren uitbarstingen. De zachte vochtige en licht zoute wind maakt mijn huid glad als zijde en maakt de hele ervaring nog surrealistischer.
Dan zie ik de onmiskenbaar lichtgele krokodilogen langs de mangrovebomen waar we voorbij gaan. Slechts een kleintje. Duidelijk niet de 5 meter grote reus die rond ons gebied hangt en die wel misschien degene was die onlangs een vrouw heeft gedood.
Wanneer ik de exploitant vraagt om de motoren te stoppen en naar de plaats te gaan waar we de ogen zagen, is er een onheilspellende stilte maar de ogen zijn al onder water gegaan. We zien nu we een zwakke knipperende gloed. Langzaam peddelen we er in het donker naar toe en beginnen we de boom te herkennen als gevolg van geelgroene lichtjes die knipperen. Vuurvliegjes, mooi! En nu merk ik op wanneer we onze waterpeddels in het water steken tussen de gewortelde mangrovebomen, er nog meer bioluminescentie verschijnt! Algen die zwakke ringen van blauwachtig licht produceren door de rimpelingen die we in het water maken!
De schoonheid van de natuur
Terwijl de muggen ons ontdekken, denk ik er aan hoe ver weg de meeste mensen nu zijn van het ervaren van de natuur, zoals ik hier nog steeds kan. Hoe weinig mensen lijken nog de schoonheid en het potentieel van de natuur te realiseren. Dat er de levende organismen zijn die de vliegtuigen kunnen voorzien van op de zon gebaseerde chemische energie om ons overal naar toe te vliegen op deze kleine planeet. Het is zo’n voorrecht om van de natuur te leren en sommige van haar geheimen te ontrafelen om deze naar andere plaatsen te brengen en daarmee onze wereld een beetje duurzamer te maken. Ja, er is licht in de nacht!
Willie Smits
18-4-2017
Baai van Balikpapan
Oost-Kalimantan, Indonesië